H Υφαντική στα Αρχαία Χρόνια - Γεράκι 2017

Ομιλία για την Υφαντική στα Αρχαία Χρόνια

Γεράκι 2017

Drs. Els Hom-Cüce

      Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γερονθρών και την Μιεκε Πρεντ (η Διευθύντρια των Ανασκαφών) για την ευκαιρία που μου δίνουν να μοιραστώ μαζί σας μερικά από τα αποτελέσματα της έρευνας που κάναμε στα “Δοντάκια”,  την ακρόπολη του Γερακίου.

Σκοπός της παρουσίασής μου είναι να σας δείξω ότι ευρήματα που επιφανειακά φαίνονται κάπως ασήμαντα, όπως αντικείμενα φτιαγμένα από ψημένο πηλό, μπορούν να μας αποκαλύψουν αρκετά στοιχεία για τη ζωή στο παρελθόν.

      Θα ήθελα να σας πω μερικά πράγματα για τα βαρίδια του αργαλειού και την υφαντική στην Ελλάδα κατά το χρονικό διάστημα (από την Kλασική εποχή μέχρι τους Eλληνιστικούς χρόνους, δηλαδη περιπου πεμπτου εως τριτου Αιωνα προ Χριστου).

      Tο χωριο μας, οπως ξερετε, έχει μακρη παράδοση ύφανσης που συνεχίζεται  μεχρι σημερα, και βρήκαμε απόδειξη ότι κατά την αρχαιότητα πραγματοποιήθηκε και η ύφανση στο Γεράκι. Θα ηθελα να σας δειξω μερικες ομοιοτητες και διαφορες μεταξυ των  χρονιών περιόδων.

      Πριν που Θα ρίξουμε μια ματιά στην τυπολογία των βαριδίων, θα σας εξηγήσω, με λίγα λόγια, ''τί είναι η υφαντική'' και ''τί είδη αργαλειού υπήρχαν στα αρχαία χρόνια''.

 1. ''τί είναι η υφαντική'' και ''τί είναι ο αργαλειός''

     

      Υφαντική είναι το σταύρωμα δυο μαλακών νημάτων, που περνά το ένα μέσα στο άλλο σχηματίζοντας γωνία ενενήντα μοιρών, δηλαδή, να είναι κάθετα μεταξύ τους. Για την υφαντική χρειάζεται ένα νήμα, το στημόνι (το οποίο πρέπει να τοποθετηθεί πρώτο) και ένα άλλο, το υφάδι (η κροκή) το οποίο πλέκεται ανάμεσα στο στημόνι.

      Η δυσκολία με την υφαντική είναι ότι τα υλικά είναι μαλακά, οπότε χρειάζεται κάτι που να κρατάει το στημόνι τεντωμένο, ώστε το ύφασμα να παραμένει τεντωμένο και άκαμπτο κατά την ύφανσή του. Έτσι, ο αργαλειός (Ιστός στα αρχαία ελληνικά) είναι ένα πλαίσιο οριζόντιο η όρθιο, που χρησιμοποιείται για την υφαντική.

      Στην πιο απλή (και πιθανώς και την πιο παλιά) της μορφή, η υφαντική γινόταν δένοντας το ένα άκρο του στημονιού στη μέση του υφαντή, και την άλλη άκρη σε ένα δέντρο ή στύλο. Μ'αυτόν τον τρόπο, μπορούσαν να υφάνουν μόνο πολύ στενές λωρίδες υφάσματος: ταινίες ή ζώνες.

     

      Το επόμενο βήμα ήταν να δεθεί η άκρη του στημονιού, που ήταν δεμένη στη μέση του υφαντή, σε ένα άλλο δοκάρι. 'Ετσι δημιουργήθηκε ο οριζόντιος αργαλειός εδάφους, που ήταν στερεωμένος στο έδαφος με δυο δοκάρια. Αυτό το είδος αργαλειό χρησιμοποιείτο στη αρχαία Αίγυπτο.

      Η κατασκευή ενός πλαισίου που τοποθετήθηκε κάθετα, έδωσε στον άνθρωπο τη δυνατότητα να κινείται ελεύθερα μπροστά από τον αργαλειό. Απο τα Προϊστορικά χρόνια διαμορφώθηκαν δυο είδη κάθετου αργαλειού:

      Α. Κάθετος αργαλειός με δύο δοκάρια

      Ο πρώτος τύπος ειναι ο κάθετος αργαλειός με δύο δοκάρια.

      Το πάνω και το κάτω μέρος του, αποτελείται από δύο στερεωμένα δοκάρια η αντια. Το στημόνι είναι στερεωμένο πάνω σ' αυτά. Η ύφανση γίνεται με τον άνθρωπο καθιστό, ο οποίος χτυπάει προς τα κάτω το υφάδι για να πάει στη θέση του. Αυτό το σύστημα υπάρχει από τους προϊστορικούς χρόνους και οι γυναίκες στο Γεράκι χρησιμοποιούν αυτόν τον τρόπο ύφανσης ακόμη και σήμερα.

Β. Αργαλειός με βαρίδια στο στημόνι

      Το δεύτερο είδος είναι ο Αργαλειός με βαρίδια.

      Στο πάνω μέρος υπάρχει στερεωμένο ένα δοκάρι και το στημόνι κρατιέται τεντωμένο με βαρίδια που κρέμονται στο κάτω μέρος. Το υφάδι σπρώχνεται προς τα επάνω για να πάει στη θέση του, και ο υφαντής πρέπει να δουλεύει όρθιος.

      Υπάρχει ένα πολύ γνωστό πήλινο αγγείο (Skyphos) από τον 5ο αι π.Χ., που βρέθηκε στην Chiusi, Ιταλίας με την Πηνελόπη μπροστά στον αργαλειό της. Τα βαρίδια φαίνονται απο κάτω.

      Σ' έναν αργαλειό με βαρίδια στο στημόνι, tα νήματα είναι στερεωμένα στο δοκάρι, το οποίο εχει τη δυνατότητα να μαζέψει το κομμάτι του υφάσματος που εχει ήδη υφανθεί. Υπάρχουν δύο σειρές βαριδίων και μια μπάρα βαλμένη έτσι, ώστε να ξεχωρίζουν τα στημόνια μεταξύ τους.

Ένα βαρίδιο πρέπει οπωσδήποτε να έχει μια τρύπα από όπου θα περνάνε τα νήματα. Η ποσότητα των νηματων μπορεί να κυμαίνεται απο 1 εως 20 για καθε βαρίδι.

      C. Υπάρχει ακόμη ένας τύπος αργαλειού: ο οριζόντιος αργαλειός.

Αυτός αποτελεί μια μεταγενέστερη εξέλιξη, ξεκινώντας από περιπου τον 1ο μετα Χριστό αιώνα, όμως δε θα προχωρήσω εδώ σε λεπτομέρειες όσον αφορά αυτήν την τεχνική.

      2. Τυπολογία

Παμε τωρα να δουμε τα χαρακτηριστικά των βαριδιων του Αργαλειού Κλασικής και Ελληνιστικής εποχης. Στις ανασκαφές μας βρηκαμε 443 βαριδια (ολοκληρα η σπασμενα). Μεχρι τωρα κατατάχτηκαν 282. Ειναι βεβαια προκαταρκτικά αποτελέσματα που θα σας παρουσιάσω τωρα, αφου δεν εχω τελειωσει την μελετη ακομα.

Τα είδη των βαριδίων της ιστορικής περιόδου (στις αρχαιες πηγες λεγονται άγνυθες η λαιαί) χωρίζονται σε τρείς  κατηγορίες :

1. Πυραμιδοειδή

Το πυραμιδοειδές βαρίδι έχει τέσσερις πλευρές που ξεκινούν από μια κορυφή και καταλήγουν στη ορθογώνια η τετράγωνη βάση. Η τρύπα για να κρέμονται δημιουργείται λιγο κάτω από την κορυφή. Πρόκειται για το σχήμα που κυριαρχεί στην αρχαια Αττική και τη Λακωνία.

Τα περισσότερα από τα βαρίδια αργαλειού που έχουμε βρει στο Γεράκι είναι, πράγματι, αυτού του είδους.  Απο τα 282, που ειδα μεχρι τωρα, ειναι 253!

      Τα περισσότερα ειναι απλα, αλλά καθε τοσο βλεπουμε αντικειμενα με διακοσμηση.

      Ενα βαρίδι μας εχει εντυπωμένο κυκλο/ροζετα. Βρήκα παραλληλα γι'αυτον το σχεδιο στην Γορτυνα, Αρκαδιας οπου χρονολογούνται στον 4ο- 2ο αι π. Χ..

      Ενα αλλο παραδειγμα εχει εντύπωση απο νυχια. Τέτοια βρεθηκανε και στη Κινουργεια Τριχωνίδας (στο Αγρίνιο) όπου χρονολογούνται στο τελος 5ου-4ου αι π. Χ.

      Ένα πολύ σπάνιο δείγμα είναι το βαρίδι διακοσμημένο με κυματοειδείς γραμμές. Ισως μάλιστα συμβολίζοντας ένα φίδι.. Δεν έχω βρει παραλληλα γι'αυτό ακόμα. Μπορει να ειναι Γερακιτικη μορφή?

      Μέχρι στιγμής, έχουμε 2 βαρίδια με γράμματα πάνω τους. Μπορεί να αποτελεί ένδειξη ιδιοκτησίας ή του βάρους τους. Εχουμε ένα “Γάμμα” και ενα Βαρίδι που μπορει να δείξει ένα Έψιλον ανω κατω.

      Έφτιαξα ένα κατάλογο με όλα τα ολοκληρα βαρίδια ανάλογα με το βάρος τους, που καταγραφηκαν μέχρι τώρα. Από το βάρος των βαριδιων μπορούμε να προσδιορίσουμε τον τύπο του υφάσματος που υφαινόταν. Τα λεπτά και αραιά υφάσματα χρειάζονταν ελαφριά βαρίδια, ενώ τα χοντρά και πυκνά υφάσματα, χρειάζονταν βαριά βαρίδια.

      Από τα 282, που συνολικά μελετήσαμε, τα 83 είναι ολοκληρωμένα. Βλέπουμε οτι έχουμε λίγα ελαφριά δείγματα, κάτω των 40 γραμμαρίων. Τα περισσότερα είναι μεταξύ 81 και 120 γραμμάρια. Αυτό μας βοηθάει να προσδιορίσουμε τα είδη των υφασμάτων που υφαίνονταν στο Γεράκι, που ήταν πιθανώς μάλλινα? Δυστυχώς δεν βρήκαμε καθολου λειψανα των πραγμτικών υφασμάτων.

2. Κωνοειδή

Να δουμε τωρα και τα αλλα ειδη.

Το κωνοειδές βαρίδιο έχει κυκλική διάμετρο, με πλευρές που κατηφορίζουν προς μια κυκλική βάση. Μια σπάνια ποικιλία αυτού του είδους είναι σε σχήμα καμπάνας. Το βλεπετε δεξια.

Το κωνοειδές είδος φαίνεται να έχει εξαπλωθεί από την Κορινθία, όπου ήδη υπήρχε στα τέλη του 8ου αι. π.Χ. Το κωνοειδές σχήμα κυριαρχεί εκει, αμα εχουν βρεθεί μερικά τέτοια βαρίδια και στην Αρκαδία. Στο Γεράκι ειδα μεχρι τωρα μονο 6 κωνοειδή βαριδια.

3. Dισκοειδή

Τα βαρίδια σε σχήμα δίσκου έχουν στρόγγυλο σχήμα. Το πάχος τους δεν είναι παντού το ίδιο (το κεντρικό μέρος είναι πιο φουσκωτό και οι άκρες είναι λεπτότερες). Η μεριά που είναι απέναντι από την τρύπα μπορεί να είναι πεπλατυσμένη, έτσι ώστε το βαρίδιο να μπορεί να σταθεί όρθιο από αυτήν τη μεριά. Στο Γερακι βρηκαμε μεχρι τωρα 23 αυτου του σχηματος.

Στη λίστα αυτή μπορούμε να προσθέσουμε και ενα σπανιο ειδος:

4. Σε σχήμα επίπεδα τριγωνικά

Το επίπεδο τριγωνικό βαρίδιο αργαλειού έχει σχήμα ισόπλευρου τριγώνου. Το πλάτος του είναι παντού το ίδιο. Σε κάθε κορυφή του υπάρχει από μια τρύπα. Αυτό φαίνεται να είναι το είδος της Αρκαδίας, που το συναντούμε στην Ασέα και στη Γόρτυνα. Το τριγωνικό είδος φαίνεται να ήταν μια περιορισμένη, τοπικά ποικιλία της Αρκαδίας, από τον 4ο αι. π.Χ.

Το μοναδικο επίπεδο τριγωνικό μας βαρίδιο έχει ένα κυκλικό εντύπωμα γεμισμένο και γυαλισμένο. Συναντούμε την ίδια διακόσμηση 3 φορές, επάνω σε τριγωνικα βαρίδια από τη Λάβδα, Θεισοα Ανδριτσενας.

Το γεγονός οτι βρήκαμε κάποια βαρίδια αργαλειού με κωνικό και τριγωνικό σχήμα, τα οποία απαντώνται κυρίως στην Κορινθία και στην Αρκαδία, δημιουργεί το ερώτημα πως βρέθηκαν αυτά στο Γεράκι. Άραγε βρέθηκαν εκεί λόγω εμπορίου ή ανταλλαγής προϊόντων, ή μήπως, γυναίκες που χρησιμοποιούσαν αυτά τα αντικείμενα, ηρθανε στη Λακωνία και τα μετέφεραν εδω? “Ποιος ξερει…..βρηκαν εναν καλο Γερακίτη??”

Δύσκολα μπορούμε να απαντήσουμε σ’αυτό το ερώτημα, καθώς δεν υπάρχουν γραπτές πηγές σχετικές με το θέμα.

Τα βαρίδια αργαλειού στις ανασκαφές μας, βρέθηκαν σε πολλα δωμάτια διαφόρα σπιτιών. Σε καθε δωματιο ηταν λιγα κομματια, ετσι τα προκαταρκτικά αποτελεσματα μας ειναι, που οι κατοικοι των Ελληνιστικών σπιτιών στα Δοντακια ειχαν ενα aργαλειο για σπιτική χρηση.

Οι Γυναίκες, σαν την Πηνελόπη, την Αράχνα, και την Αθηνά, ήταν φημισμενες για τις δεξιότητές τους στην ύφανση που φτιάχνανε τον  Ιστo με αγνητες, δηλαδή, στον αργαλειο με βαριδια.

Η ύφανση είχε κοινωνική και προσωπική σημασία στην αρχαιότητα. Οι γυναίκες ηταν καλλιτέχνες και την ιδια στιγμή φτιάχνανε τα ρουχα και διαφορα υφασματα για την καθημερινή ζωη. Ειχαν το δικο τους αργαλειό στο σπιτι με προσωπικά βαριδια, καθε τοσο με ειδικο σχεδιο ή διακόσμηση.

Σήμερα βλέπουμε ότι έτοιμα ρούχα και χαλιά, χωρις χαρακτηρα και απο μακρια μέρη του κοσμου, έχουν αναλάβει την αγορά. Ας ελπίσουμε ότι η παλιά παράδοση της ύφανσης με την ιδιαίτερη ομορφιά δεν θα εξαφανιστεί από το Γεράκι!

Drs. Els Hom-Cüce

Geraki

24-07-2017

Στην ομιλία “Υφαντική στα Αρχαία Χρόνια” Η Ελσα Hom-Cüce μιλούσε για τα βαρίδια του αργαλειού και την υφαντική στην Ελλάδα από την Kλασική εποχή μέχρι τους Eλληνιστικούς χρόνους (περιπου 5ου ως 3ου Αιωνα προ Χριστου).

Σκοπός της παρουσίασης ηταν να δεχθει οτι ευρήματα που επιφανειακά φαίνονται κάπως ασήμαντα, όπως αντικείμενα φτιαγμένα από ψημένο πηλό, μπορούν να μας αποκαλύψουν αρκετά στοιχεία για τη ζωή στο παρελθόν.

      Μετα από λιγα λογια για την υφαντική και τα ειδος αργαλειού που υπήρχαν στα αρχαία χρόνια, μιλούσε για την τυπολογία των βαριδίων που βρεθηκανε στις Ολλανδικες Ανασκαφες στα Δοντακια, στην  αρχαια Ακρόπολη του Γερακιου, υπό  την διεύθυνση της κυρίας Mieke Prent του Vrije Universiteit van Amsterdam.

H ομιλία παρουσίαση, πραγματοποιήθηκε στη Γιορτή του Μετανάστη, τον Ιούλιο του 2017 στην Κεντρική Πλατεία Γερακίου, και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Το Γεράκι", φύλλο 16 (193)

     

Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ...

Ένα συγκινητικό βιντεο για τη μετανάστευση, από τη σελίδα στο facebook των "Οικογενειακών Δέντρων Νοτίου Πάρνωνα"

ΓΕΡΑΚΙ 1700 - ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Γεράκι, 1700 - Δημογραφικά στοιχεία

Κατά τα χρόνια της Ενετοκρατίας 1687-1715 , το Γεράκι είχε 241 οικογένειες και πληθυσμό 1009 κατοίκους.

Παραθέτουμε δύο πίνακες, κατά γένος και ηλικία:

Ηλικίες	Αρσενικού γένους	Θηλυκού γένους
Ι-16	249	179
16-30	98	96
30-40	76	81
40-50	58	40
50-60	31	0
χήροι-ες	47	54
Σύνολο	559	450
Γεν.σύνολο:	1009

Κατά τα χρόνια της Ενετοκρατίας 1687-1715, Δημογέροντας στο Γεράκι ήταν ο Γεώργιος Σωτηριώτης, ο οποίος έστειλε τα χρόνια αυτά να δουλέψουν στη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, τους παρακάτω Γερακίτες:

1. Κώστας Δέδε-Λουκά
2. Πέτρος Γάμζος
3. Νικόλαος Κολίτζης
4. Γιάννος Κορόγκρης
5. Δήμας Τζάγκρης
6. Γιάννης Ράφτης
7. Ανδρέας Μπαρέκης
8. Γιάννης Ρακίβρη
9. Μίχας Τζούλας
10. Νικόλαος Ζερβός
11. Θεοδωρής Πέτρος
12. Γιώργος Παπάς
13. Κώστας Γεργολίνης
14. Άγγελος Μπάρμπας
15. Αθανάσης Παύλος
16. Μίχας Σατάνης
17. Γιάννης Μπατζούκος
18. Θοδωρής Σατάνης
19. Κώστας Ζερβός
20. Δέδες Πολίτσας
21. Κώστας Γιανρινός
22. Δήμας Πέτρος
23. Μίχας Πέτρου
24. Νικόλαος Μπάρμπας
25. Ανδρέας Πέτρου

Σήμερα, το 2018, μετά από 300 περίπου χρόνια, μόνο τρία από τα παραπάνω επώνυμα υπάρχουν στο Γεράκι: Ζερβός, Πέτρος ή Πέτρου, Πολίτσας ή Πουλίτσας.

ΛΑΜΠΡΟΣ ΒΟΥΡΒΟΥΡΙΩΤΗΣ
( Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα "Το Γεράκι", αρ. φύλλου 17(194))

" Η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου" - από τη σελίδα του facebook, "Korinthos, Korinthia, Greece"

ΒΑΦΤΙΣΗ ΣΤΑ ΤΣΙΛΙΑ (π. 1938)

 ΒΑΦΤΙΣΗ ΣΤΑ ΤΣΙΛΙΑ (π. 1938)

Η φωτογραφία από τα τέλη της δεκαετίας του '30, πιθανώς 1938 ή 1939, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και είναι σημαντική από πολλές απόψεις. Είναι φωτογραφία υψηλής ανάλυσης με 41 κοντοχωριανούς, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, από την Καρίτσα και το Γεράκι στη βάπτιση του Κωνσταντίνου Αγγελέτου, γεν 18 Αύγουστου 1937, ο τέταρτος από τους έξι γιους του Δημήτρη Αγγελέτου (Τούμπανου) από το Γεράκι και της Διαμάντως Μαλαβάζου (Ζωναρά) από την Καρίτσα. Νονός ήταν ο Μήτσος Κατσάμπης από την Καρίτσα και ιερέας ο π. Μιχάλης Καλαβρυτινός. Η βάπτιση έγινε στα Τσίλια, κοντά στο Γεράκι, στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, γνωστή στους ντόπιους και ως «Η Παναγιά η Τσιλιώτισσα». Τα Τσίλια είναι εγκαταλειμμένος πλέον χειμερινός οικισμός τσοπάνων και γεωργών, κυρίως Αϊγιωργιτών από την ορεινή περιοχή Αϊ-Γιώργη του Κοσμά Κυνουρίας.

Από τους 41 παρευρισκόμενους στη βάφτιση, 32 έχουν αναγνωριστεί μετά από πολλές προσπάθειες από τους συνεργάτες των Οικογενειακών Δέντρων του Νότιου Πάρνωνα ιδίως τους Γιάννη Γαβριήλ, Θανάση Σταματόπουλο και Στέλιο Χαγιά.

Αριθμημένη λεζάντα της φωτογραφίας παρατίθεται πιο κάτω με τον κατάλογο των παρευρισκόμενων που έχουν αναγνωριστεί. Για κάποιους, αυτή είναι η μοναδική φωτογραφική τους απεικόνιση που έχει βρεθεί. Περιττό να πούμε η αναζήτηση για τους εννέα άγνωστους που ακόμη δεν έχουν αναγνωριστεί συνεχίζεται. Τη φωτογραφία παραχώρησε η Ελένη Κατσάμπη, χήρα του νονού Μήτσου Κατσάμπη.

01- άγνωστος
02- Κώστας Μαρουδάς, πατέρας του Αγγελή
03- άγνωστος
04- Παναγιώτης Τσερώνης
05- Δημήτρης Μανώκας
06- Γιάννης Ζαφείρης
07- Νικόλας Ζαφείρης
08- Διαμαντής Αντωνίου «Ψυχογιός»
09- Μιχάλης Τούντας
10- Δημήτριος (Μήτσος) Κατσάμπης, νονός του παιδιού που βαφτιζόταν
11- Δημήτριος Αγγελέτος (Τούμπανος), πατέρας του παιδιού που βαφτιζόταν
12- Νικόλαος Φασμούλος
13- Λάμπρος Κρητικός (Τσαμάλης)
14- Αναστάσης Αντώνη Τούντας (Μαύρος)
15- Χρήστος Ζήτσας
16- Στέλιος Σαμψώνης
17- Μήτσος Ροζακλής
18- Αντώνης Χρόνης
19- άγνωστος
20- άγνωστος
21- Στράτης Κρητικός (Τσαμάλης)
22- Μαριγώ συζ. Χρήστου Ζήτσα (15)
23- Χαρίλαος Φασμούλος
24- Ελένη (Ελενίτσα) Μαλαβάζου, αδελφή της Διαμάντως (28) και σύζυγος του Δημητρίου (Μήτσου) Γεωργαντώνη (41)
25- Μιχάλης Καλαβρυτινός, παπάς από την Κονιδίτσα.
26- Βασιλική Καλαβρυτινού, παπαδιά
27- Κωνσταντίνος (Ντίνος) Αγγελέτος, το παιδί που βαφτιζόταν
28- Διαμάντω Δημητρίου Αγγελέτου, το γένος Δημητρίου Μαλαβάζου (Ζοναρά), μητέρα του παιδιού που βαφτιζόταν
29- Μαριάνθη Κατσάμπη, αδελφή του Μήτσου Κατσάμπη (του νονού)
30- άγνωστος
31- άγνωστος
32- άγνωστος
33- Πότα συζ. Νικολάου Ζαφείρη
34- άγνωστος
35- άγνωστος
36- Μαργαρίτα συζ. Στέλιου Σαμψώνη (16)
37- Κωνσταντίνα Παναγιώτη Αγγελέτου
38- Διαμαντής Αγγελέτος, παιδί Διαμάντως και Δημήτρη
39- Γεώργιος Αγγελέτος, παιδί Διαμάντως και Δημήτρη
40- Παναγιώτης Αγγελέτος, παιδί Διαμάντως και Δημήτρη
41- Μήτσος Μιχάλη Γεωργαντώνης

από τα "Οικογενειακά Δέντρα Νότιου Πάρνωνα"

H συναυλία του Κώστα Παπαδόπουλου στο Γεράκι

Ο Κώστας Παπαδόπουλος στο Γεράκι

    Μία ιδέα του Γιώργου Ζήτσα να προσκαλέσει τον δεξιοτέχνη του μπουζουκιού και δάσκαλό του Κώστα Παπαδόπουλο στο Γεράκι βρήκε ανταπόκριση και στήριξη από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γερονθρών με αποτέλεσμα να πραγματοποιηθεί μία πολύ ωραία εκδήλωση στη κεντρική πλατεία του Γερακίου τη Δευτέρα 27 Αυγούστου 2018.

     Στην αρχή της εκδήλωσης ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου κ.Παναγιώτης Αγγελέτος καλωσόρισε τον κ.Παπαδόπουλο προσφέροντας του ένα βιβλίο με την ιστορία του Γερακίου και ένα ψηφιακό φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες του χωριού και ο Παναγιώτης Γ. Χριστάκης μίλησε για την πορεία και το έργο του.

      Στη συνέχεια ο κ.Παπαδόπουλος για δύο ολόκληρες ώρες έπαιξε πάρα πολλά γνωστά και παλιά τραγούδια, μαζί του βρέθηκαν  «οι δικοί μας» Σπύρος Κουτσοβασίλης και Κώστας Παπαγεωργίου στο τραγούδι και ο Γιώργος Ζήτσας στο μπουζούκι, την ορχήστρα πλαισίωναν  ακόμη οι: Ειρήνη  Χριστοφιλάκη και Αγγελική Σπηλιάκου στο τραγούδι, ο Ηλίας Καππάκος στη κιθάρα, ο Σπύρος Καππάκος  στο ακορντεόν και ο Πάνος Καλοζούμης             στο μπουζούκι.

     Η πλατεία του Γερακίου γέμισε ασφυκτικά από κόσμο τόσο από Γερακίτες, αλλά και από πολλούς Λάκωνες που ήρθαν να θαυμάσουν και να δουν από κοντά τον μύθο του μπουζουκιού Κώστα Παπαδόπουλο. Ο κόσμος σιγοτραγουδούσε και συνόδευε τους ερμηνευτές και στο τέλος τους καταχειροκρότησε.

       Ήταν μια ξεχωριστή βραδιά όπου η ποιότητα της μουσικής και της ερμηνείας θα μας μείνει αξέχαστη.

Χρήστος Μπαλαμπάνος

Κυπριακή βραδιά στο Γεράκι

Κυπριακή βραδιά στο Γεράκι

      Μία πολύ όμορφη και συγκινητική βραδιά ζήσαμε την Κυριακή 22 Ιουλίου 2018 στη κεντρική πλατεία του Γερακίου ,όταν ο Πολιτιστικός Όμιλος Μόρφου Κύπρου αποδέχτηκε την πρόσκληση του Πολιτιστικού Συλλόγου Γερονθρών και παρουσίασε μία μουσικοχορευτική παράσταση.

       Οι Κύπριοι αυτές της μέρες βρίσκονταν στο Δήμο μας και παρουσίασαν μουσικοχορευτική παράσταση και στη γιορτή Πορτοκαλιού στη Στεφανιά.

       Στην αρχή της βραδιάς,ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Γερονθρών κ.Παναγιώτης  Αγγελέτος  καλωσόρισε τους φίλους και «αδερφούς» μας από την Κύπρο και τους ευχαρίστησε που αποδέχτηκαν την πρόσκληση και ήταν μαζί μας.

      Στη συνέχεια τον λόγο πήραν οι Κύπριοι με ομιλητές τον πρόεδρο του Συλλόγου κ.Χρήστο Παλαόντα, τον γραμματέα κ.Ανδρέα Χατζηκυριάκου και τον μαέστρο της χορωδίας κ.Μιχάλη Χατζηβασιλείου.

     Μετά το πέρας των ομιλιών έγινε ανταλλαγή δώρων για να θυμόμαστε τόσο εμείς όσο και οι Κύπριοι το πέρασμα τους από τον τόπο μας.

    Η χορωδία του Πολιτιστικού Ομίλου Μόρφου  υπό τις οδηγίες του μαέστρου της τραγούδησε πολλά και ωραία τραγούδια τόσο Ελληνικά όσο και Κυπριακά. Στη συνέχεια το χορευτικό παρουσίασε αρκετούς παραδοσιακούς χορούς  της Κύπρου και δίκαια όλοι τους κέρδισαν το ζεστό χειροκρότημα  του κόσμου.

      Στο τέλος της βραδιάς το μέλος του Πολιτιστικού Ομίλου Μόρφου κ.Χάρης Σιαπουτής μίλησε για τη Μόρφου, τα ήθη και τα έθιμά τους, τις εκκλησίες τους, τις σχολές που είχαν, τη γιορτή πορτοκαλιού που έκαναν κάθε χρόνο και κρατούσε πολλές μέρες αφού η Μόρφου ήταν- ένας απέραντος πορτοκαλεώνας, γι αυτό το λόγο  έχουν  αδελφοποιηθεί με τη Στεφανιά Λακωνίας  και για τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το 1974 με την εισβολή των Τούρκων  στη περιοχή τους  και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και τις περιουσίες τους.   

       Ο κ. Σιαπουτής έκλεισε την ομιλία του με μία  Κυπριακή μαντινάδα:

Η ιστορία μας παλιά τζιαι κάτω που τη γη μας,

 Η Σπάρτη τζι’ η θεά Μορφώ είναι οι προγονοί μας.

Ομόαιμα, ομόγλωσσα, του Γερακίου αδέλφια ,

Ξανάρθαμε στους τόπους σας μ’ ανάμεικτα τα κέφια.

Ιούλιο εισβάλανε, οι Τούρκοι στο νησί μας

Γι’ αυτό τζι’ εμείς σας θέλουμε να είσαστε μαζί μας.

Δεν το ξεχάσαμε ποτέ πως έφταιξε τζι’ η Χούντα

Που ‘καμε πραξικόπημα, πολλοί τούτα λαλούν τα.

Χρόνια σαράντα τέσσερα στης προσφυγιάς τους δρόμους,

Πίκρες, μαράζι, βάσανα μας βάρυναν τους ώμους.

Μας στέρησαν τα σπίτια μας, κατάστρεψαν τη γη μας.

Μ’ άλυτο το Κυπριακό δεν κλείνει η πληγή μας.

Πολλά περβόλια χάθηκαν, ερήμωσε ο τόπος,

Έσβησε, φίλοι μας, για μας των χρόνων τόσος κόπος.

Τον κάμπο που πρασίνισαν οι πάπποι τζι’ οι γονιοί μας

αλλογενείς λυμαίνονται τη δροσερή πηγή μας.

Κατάστρεψαν τες εκκλησιές μαζί τζιαι τα ξωκλήσια .

Κερύνεια, Μόρφου, Αμμόχωστος, Γιαλούσα τζιαι Βαρίσια.

Κάποιες τες κάνανε τζαμιά, άλλες για να χορεύκουν

Τζι’ ο Άης Μάμας όρθιος, δεν ξέρω αν το χωνεύκουν,

Μουσείο τον εκάνανε, λατρευτικές εικόνες.

Όλες λεηλατήθηκαν σώζονται λίγες, μόνες.

Είχαμε όμως τζιαι σχολές παγκύπρια μοναδικές,

Που τες θυμόμαστε πολλοί, λες τζι’ είναι ακόμα χτες.

Γεωργικό γυμνάσιο, σχολή των Κωφαλάλων

Τζιαι μια που Άγγλοι έκλεισαν, αυτή ήταν των δασκάλων.

Σχολεία που φοιτήσαμε, γυμνάσια, δημοτικά,

Πολλά σ’ αυτά εζήσαμε αξέχαστα πραγματικά.

Φίλοι καλοί του Γερακίου μην παρεξηγηθείτε,

Γι’ αυτά που θα ακούσετε, κακόν λόγον μην πείτε.

Το φεστιβάλ Πορτοκαλιού, θεσμός ήταν στην γη μας,

Π’ άλλους αναβιώνεται τζιαι ξύνει την πληγή μας.

Αξέχαστες μας μείνανε του φεστιβάλ οι μέρες,

Μπορεί πολλοί από εμάς να βάλαμε τζιαι βέρες.

Εκθέσεις, διαγωνισμοί, αρμάτων παρελάσεις

Τζι’ ό,τι άλλο γινότανε, μπορείς να το ξηάσεις ;

Πολλοί είχαν συμμετοχή, κάποιοι πάνω στο άρμα,

Εκλέγαμε τζιαι μία Μις, των οφθαλμών το χάρμα.

Οι φλούδες των πορτοκαλιών έπρεπε να κοπούσιν

Τζιαι με πολλήν υπομονήν ψηφίδες να γενούσιν.

Ξεχνιέται τζιειν το στόλισμα με δίχρωμες ψηφίδες,

Μα τζι’ οι χοροί στο γήπεδο τζιαι όσα άλλα είδες;

Μαυρίζει, Θεέ μου, η ψυσιή τζιαι γίνεται κομμάθκια,

Μ΄ αυτά που ‘δα στο Facebook με τα δικά μου μάθκια.

Οι Τούρκοι μας κατέλαβαν, τον Αύγουστο τον μαύρο,

Εμέναν δε μ’ αφήσανε, παρηγοριά για να βρω.

Εσυνεχίσαν τον θεσμό, χορεύκουν, τραουδάνε,

Στον Κήπον, στο παζάρι μας, στους δρόμους τζιαι γλεντάνε.

Μπορεί να είναι θέλημα σφοδρό του Άη Μάμα,

για της Αγιάς Παρασκευής ίσως να είναι θάμα,

να συνεχίσει η ζωή, να μεν -ι- σταματήσει,

μέχρι που ο καθένας μας στην γη του να γυρίσει,

τζιαμέ που εγεννήθηκε τζιαι ζήσαν οι προγόνοι,

δικοί μας, ξένοι τζιαι παιδκιά, ακόμα τζι’ οι εγγόνοι.

Μπορεί τζιαι ναν παρέμβαση του μέγα στρατηλάτη

Του Αη Γιώρκη εννοώ, του έφιππου προστάτη,

Να συνεχίσει η ζωή, να μεν -ι- σταματήσει

Μέχρι τα πάθη να χαθούν, οι έχθρητες, τα μίση,

Να κλείσουν ούλλες οι πληγές απ’ το κακό αγκάθι

Τζι’ ειρήνη πια στον τόπο μας απ’ της καρδιάς τα βάθη.

Ευχή και προσευχή όλων μας να βρεθεί λύση στο Κυπριακό  ζήτημα και οι Κύπριοι αδερφοί μας να ξαναγυρίσουν γρήγορα  στον τόπο τους και να τον ξαναδούν να ανθίζει .

Χρήστος Μπαλαμπάνος