Ο Ναός του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Ο Ναός του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου είναι ένα από τα πολλά αξιόλογα μνημεία του Γερακίου। Είναι τύπος μονόκλιτης βασιλικής, η μεγαλύτερη μονόκλιτη βασιλική του Γερακίου (εξωτερικές διαστάσεις 4,70 x 10 μ). Βρίσκεται στη θέση "Κάτω Βρύση", ακριβώς δίπλα στο υδραγωγείο και την πισίνα। Στοιχεία που κάνουν ξεχωριστό το ναό αυτό και προκαλούν το ενδιαφέρον τουριστών και περιηγητών είναι οι τρεις μαρμάρινες πλάκες που είναι εντοιχισμένες γύρω από την είσοδο। Οι πλάκες περιέχουν αποσπάσματα από του αγορανομικού διατάγματος Edictum de pretiis rerum venalium του αυτοκράτορα Διοκλητιανού। Το διάταγμα αυτό έπρεπε να είναι σε μέρος επιφανές και πολυσύχναστο και σε εμπορικό τόπο, όπως περιγράφεται στο "ψήφισμα του Ξενοκλέους" που βρέθηκε στη θέση "Μητρόπολη": "... εγδότωσαν δέ οι έφοροι στάλαν λιθίναν καί αναγραψάντω τό ψάφισμα καί θέντω εις τάν Αγοράν εις τον επιφανέστατον τόπον।" Καθώς ο ναός βρισκόταν λοιπόν σε επιφανές και πολυσύχναστο σημείο, αφού " τα πάντα διεξήγοντο εκεί μέχρι και του περιπάτου εις σύσκιον μέρος, όπου τα πόσιμα ύδατα αφθονούσαν", και ήταν η θέση της Αγοράς, κρίθηκε σκόπιμο να διακοσμηθεί με πρωτότυπο τρόπο ο ναός, με τις πλάκες αυτές।
Μία ακόμη μαρμάρινη στήλη που είναι εντοιχισμένη στο Ναό δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την αρχαϊκή περίοδο των Γερονθρών, καθώς υπολογίζεται ότι ανήκει στον 6ο έως 7ο αιώνα π।Χ। Στη στήλη αυτή είναι χαραγμένα τα ονόματα πολεμιστών που έπεσαν κατά την κατάληψη των Γερονθρών από τους Σπαρτιάτες (800 - 750 π।Χ।)। Η στήλη υπολογίζεται ότι χαράχτηκε κατά το 600 - 550 π।Χ। όταν οι Γερόνθραι ήταν πια Σπαρτιατική αποικία, ως φόρος τιμής στους πεσόντες ήρωες। Αυτοί είναι (όπως αναγράφονται):
" ΘΑΛΙΑΧΟΛΑ
ΑΡΧΙΜΑΞ
ΑΝΧΙΒΙΟΣ
ΑΡΙΣΤΟΜΑΧΙΔΑΣ
FΙΩΝ
ΦΕΙΔΙΧΟΣ
ΤΙΜΟΔΑΜΟΣ
ΑΡΧΙΑΣ"



Άλλα αξιόλογα στοιχεία του Ναoού του Αγ। Ιωάννη του Χρυσοστόμου είναι και οι εντοιχισμένες τοιχογραφίες του।(Οι τοιχογραφίες είναι μεταγενέστερες της ανέγερσης του ναού, και πιθανόν να έχουν γίνει σε δύο στρώσεις)। Μία από αυτές είναι μια εξαιρετική, σπάνια απεικόνιση του Αγίου Γεωργίου," ... μελαμψός νέος σε βαθυκύανον κάμπον, ...έφιππος και στεφηφόρος, φέρων μικρά, στρογγύλη ασπίδα..."। Οι πρώτες τοιχογραφίες χρονολογούνται, κατά τον ΙΓ' - ΙΔ΄ αιώνα, ενώ αυτή που απεικονίζει τον ιδιοκτήτη (δεύτερο κτήτορα) του ναού, ιερέα και χαρτοφύλακα Χριστόφορο Κοντολέων, ("...ασκεπήν, σε στάση δεήσεως προς τον Ιησού..."), χρονολογείται αργότερα, καθώς αναγράφει το έτος θανάτου του Κοντολέοντος , ήτοι " από κτίσεως κόσμου χρονολογίαν 6958", δηλαδή το 1450 μ।Χ। ( συγκεκριμένα, στις 5 Ιανουαρίου)।

Η μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου εορτάζεται κάθε χρόνο στις 13 Νοεμβρίου, οπότε γίνεται και Θεία Λειτουργία στον ομώνυμο Ναό.

Λίγα λόγια για το βιογραφικό του Αγίου:

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γνωστός και ως Ιωάννης της Αντιόχειας, είναι Άγιος, Πατέρας και ιεράρχης της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Μικράς Ασίας μεταξύ 344 και 354. Έδρασε στην ίδια πόλη, αλλά και την Κωνσταντινούπολη και τελικά εκοιμήθη εκδιωγμένος από την αυτοκρατορική αυλή το 407, λόγω του αυστηρού ελέγχου που της ασκούσε. Ο ίδιος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες, ένεκα του αξεπέραστου χαρίσματός του στην ομιλία. Διετέλεσε επίσης επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, όπου διακρίθηκε για το σπουδαίο ποιμαντικό και φιλανθρωπικό έργο που διενήργησε. Τελικά αναδείχτηκε ως ένας από τους πλέον λαοφιλείς ιεράρχες, εξ ου και σήμερα θεωρείται άγιος από την Λουθηρανική και την Αγγλικανική εκκλησία, ενώ κατατάσσεται στους μεγάλους πατέρες της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας, αφήνοντας πίσω σπουδαίο, ανεκτίμητο και διαχρονικό συγγραφικό έργο, που αγκαλιάζει όλο το φάσμα των ποιμαντικών και θεολογικών ζητημάτων της εκκλησίας.

Φωτογραφίες: Χ.Ζάχος, http://www.geraki.info/ , Βικιπαίδεια

Πηγές κειμένου: " Ιστορία του Γερακίου" - Τάσου Αθ. Γριτσόπουλου,

http://www.geraki.info/

Α. Σαράντη - Θ. Σταματόπουλος